Η καρδιοτοξικότητα του σίτου

Στο παρακάτω άρθρο του ιδρυτή του ιστότοπου 
http://www.greenmedinfo.com/  Sayer Ji
αναλύεται η σχέση του σιταριού και των λεκτινών με τον σχηματισμό της αθηρωματικής πλάκας, στηριζόμενος στις απόψεις του Loren Cordain, εμπνευστή της Paleo-Diet.
Αρκετοί θα εκπλαγούν με τη συγκεκριμένη σύνδεση αλλά η σύνδεση είναι τόσο παλιά όσο και η Ελληνική ιστορία.
Η λέξη αθήρωμα (atheroma) εμφανίζεται για πρώτη φορά το 1706 για να περιγράψει τον εγκεκυστωμένο όγκο που παρατηρούσαν στις αρτηρίες και προέρχεται από την ελληνικότατη λέξη αθήρη ή αθήρα ή αθάρη και σημαίνει πολτός , ζωμός πηχτός από χοντροαλεσμένο σιτάρι (κοινώς μπουλουγούρι ή μπλουγούρι)- Λεξ. Δημητράκου σελ.102.
  Οι λεκτίνες είναι γλυκοπρωτεϊνες και αποτελούν τη φυσική άμυνα των φυτών ενάντια στα ακάρεα ζύμομύκητες και βακτήρια και συγκολούνται με την Ν-ακετυλογλυκοζαμίνη και το  σιαλικό οξύ που βρίσκονται στη χιτίνη των εντόμων και στις κυτταρικές μεμβράνες των ζυμομυκήτων και των βακτηρίων.
Οι λεκτίνες παρότι έχουν αναγνωριστεί εδώ και πάνω από 100 
χρόνια,  μόνο τελευταία αρχίζει να γίνεται κατανοητός ο ρόλος τους στην υγεία μας.
Βάσει της επίδρασης των λεκτινών στηρίζεται και η δίαιτα του D' Adamo ανάλογα με την ομάδα αίματος.

Η ΚΑΡΔΙΟΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΣΙΤΑΡΙΟΥ

Οι «ασθένειες της αφθονίας», όπως είναι γνωστό, περιλαμβάνουν τον διαβήτη, τις καρδιακές παθήσεις, αρθρίτιδα, οστεοπόρωση και τον καρκίνο, και μερικές φορές αναφέρονται ως οι  "Ασθένειες της Δύσης". Εμφανίζονται σαν απόκριση στην υπεραφθονία της διατροφής που εμφανίζεται στις σχετικά πλούσιες κοινωνίες, και ιδιαίτερα στην υπερβολική κατανάλωση ορισμένων εξελικτικά ασυμβίβαστων τροφών που, ωστόσο έχουν γίνει το διατροφικό επίκεντρο των αγροτικών με βάση τα σιτηρά πολιτισμών. (Σκεφτείτε ότι καταναλώνουμε τους σπόρους των δημητριακών μαζικά τα τελευταία 10-20.000 χρόνια, που ενώ φαίνονται αρχαία στον πολιτιστικό χρονικό ορίζοντα, είναι μόλις ένα νανοδευτερόλεπτο στο βιολογικό χρόνο!)
Ενώ έχουμε ξοδέψει σημαντικό χρόνο κατηγορώντας την αξιοπιστία των σιτηρών ως υγιεινή διατροφή των οποίων η κοσμική και θρησκευτική εξύμνηση είναι απαράμιλλη για τους κόκκους των δημητριακών, δεν έχουμε εμβαθύνει αρκετά τη σχέση μεταξύ της κατανάλωσης δημητριακών, κυρίως σιτάρι, και τα καρδιαγγειακά νοσήματα, την Νο1 αιτία θανάτου στον δυτικό κόσμο. 

Ο σύνδεσμος αυτός, φυσικά, χτυπά κυριολεκτικά στην καρδιά του φαινομενικά ακατάλυτου μύθου ότι η κατανάλωση σιταριού, και ακριβέστερα η κατανάλωση σιταριού ολικής αλέσεως (το οποίο έχει και περισσότερη λεκτίνη από το λευκό, μεταταποιημένο αλεύρι σίτου), είναι ευεργετικό για την υγεία του ανθρώπου. 
Πέρα από τις πάνω από 200 δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία που συνδέονται με την κατανάλωση σίτου που υπάρχουν σήμερα στην έγκριτη βιοϊατρική βιβλιογραφία, ελπίζουμε να δείξουμε στο πιο κάτω άρθρο πώς η καρδιαγγειακή υγεία εξυπηρετείται καλύτερα με την εξάλειψη αυτού του μοναδικού προβληματικού κόκκου από τη διατροφή. 

Στην πραγματικότητα ο Loren Cordain, Ph.D., συγγραφέας της Παλαιό -Διατροφής, ήταν  ο  πρώτος (απ΄όσο γνωριζουμε) που επεσήμανε, την εγγενή καρδιοτοξικότητα του σιταριού. 
Τον Μάρτιο του 2008 στην έκδοση του ενημερωτικού δελτίου The Paleo Diet, ο Cordain την εξηγεί σε ένα άρθρο με τίτλο, "Σιτάρι Ολικής Άλεσης επίθεση στην Καρδιά μέρος2: 
Στο κεφάλαιο, ''Ο ρόλος των διατροφικών λεκτινών" εξηγεί, πως οι λεκτίνες που βρίσκονται στο σιτάρι προωθούν τον σχηματισμό των λιπαρών ραβδώσεων και προκαλούν ωρίμανση της αθηρωματικής πλάκας στις αρτηρίες. 

Πρώτον, εξηγεί πώς οι διατροφικές λεκτίνες, που μας αρέσει να αποκαλούμε " αόρατα αγκάθια "που βρίσκονται σε πολλά φυτικά τρόφιμα, και οι  οποίες  έχουν σχεδιαστεί για να αποκρούουν τα μικρόβια και τα αρπακτικά ζώα (μεταξύ των άλλων τους λειτουργιών), είναι σε θέση να εισέλθουν  στο κυκλοφορικό σύστημα :
Προκειμένου οι διατροφικές λεκτίνες να γίνουν οι προαγωγοί της αθηροσκλήρωσης, οι ακόλουθες φυσικές και φυσιολογικές διαδικασίες πρέπει να συμβούν: 
1) πρέπει να επιβιώσουν κατά το μαγείρεμα και την επεξεργασία 
2) πρέπει να επιβιώσουν από την ενζυματική δι'ασπαση 
3) πρέπει να συνδεθούν στον ιστό του εντέρου 
4) πρέπει να διαπεράσουν τον εντερικό φραγμό 
5) πρέπει να αντισταθούν στον ανοσολογικό και ηπατικό σκουπιδοφάγο 
6) πρέπει να φθάσουν στην περιφερική κυκλοφορία ανέπαφε; σε φυσιολογικές συγκεντρώσεις 
7) πρέπει να αλληλεπιδράσουν με έναν ή περισσότερους μηχανισμούς που είναι γνωστό ότι επηρεάζουν την αθηροσκλήρωση. 

Τα έξι από αυτά τα επτά βήματα είναι γνωστό ότι συμβαίνουν, καθώς οι καταποθείσες λεκτίνες εμφανίζονται άθικτες στην κυκλοφορία του αίματος του ανθρώπου και των ζώων και διασχίζουν τον εντερικού φραγμό σε ανθρώπινο καλλιεργημένο ιστό. 

Δεύτερον, θέτει το ερώτημα: "Γνωρίζοντας ότι οι διατροφικές λεκτίνες μπορούν να μπούν στην κυκλοφορία του αίματος των ανθρώπων και των ζώων, και γνωρίζοντας ότι η χρόνια χαμηλού επιπέδου φλεγμονή είναι απαραίτητη για όλες τις πλευρές της αθηροσκλήρωσης , υπάρχει κάποια ένδειξη ότι οι λεκτίνες εμπλέκονται στην εξέλιξη ή την επιτάχυνση της αθηροσκλήρωσης; 
Αραγε, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι διαιτητικές λεκτίνες μπορεί να προωθήσουν την χρόνια, χαμηλού επιπέδου φλεγμονή στους ανθρώπους;"

Σε απάντηση, ο ίδιος συζητά πρώτα τα γνωστά αποτελέσματα προαγωγής της αθηρωματικής πλάκας μεσω της λεκτίνης από το αράπικο φιστίκι, καθώς και το γεγονός ότι η αθηρωματική πλάκα σχεδόν πάντοτε εμφανίζεται, όχι οπουδήποτε, αλλά σε  συγκεκριμένες θέσεις των αρτηριών.
 Βασικά, σε σημεία  όπου αρτηρίες διακλαδίζουν ενα  προστατευτικό γλυκοκάλυκα (με μικρά τριχίδια, που με τη δομή του μειώνει τη τυρβώδη ροή του αίματος) αποτρέποντας  τη ζημιά που θα μπορούσε διαφορετικά να προκληθεί από τα λευκοκύτταρα. 
Η προσκόλληση των λευκών αιμοσφαιρίων και η επακόλουθη διήθηση τους στον  μέσο χιτώνα της αρτηρίας , είναι αυτό που οδηγεί στο σχηματισμό των λιπαρών ραβδώσεων στο εσωτερικό των αρτηριών, οδηγώντας τελικά στο σχηματισμό πλάκας η οποία μπορεί να παρεμποδίσει τη ροή του αίματος εντός του αυλού με τη στένωση της αρτηρίας. 
Ως εκ τούτου, όταν ο γλυκοκάλυκας έχει προσβληθεί, είτε προκληθεί υπερβολική απόπτωση γλυκοκάλυκα - προφανώς από διαιτητικές λεκτίνες όπως η λεκτίνη σιταριού - η προκύπτουσα αυξημένη πίεση διάτμησης του τοιχώματος της αρτηρίας και η φλεγμονή συμβάλλουν στην αθηροσκλήρωση. 

Για μια πιο λεπτομερή και τεχνική εξήγηση της διαδικασίας, Cordain εξηγεί την παρακάτω διαδικασία:

Οι πλάκες σχηματίζονται μόνο σε περιοχές τυρβώδους ροής κατά μήκος της αρτηρίας, όπως οι περιοχές όπου οι αρτηρίες διακλαδώνονται (Σχήμα 1, κατωτέρω),

Σχήμα.1

αλλά όχι όταν η ροή του αίματος είναι ομαλή 
(γραμμική ροή), όπως σε μικρές αρτηρίες,  μη διακλαδούμενες ή σε μη καμπτόμενες περιοχές.
Μέχρι πρόσφατα, ο μηχανισμός που διέπει αυτό το φαινόμενο ήταν ελάχιστα κατανοητός. Ας εξετάσουμε και πάλι την διατομή της αρτηρίας που φαίνεται στο σχήμα 2 (παρακάτω) και να δούμε με πιο λεπτομερή ματιά την πραγματική δομή του εσωτερικού των αρτηριών, και τον γλυκοκάλυκα. Αυτό τα τριχίδια του γλυκοκάλυκα,  αποτελούνται από μόρια σακχάρων και υδατανθράκων που σχηματίζουν ένα φυσικό φράγμα μεταξύ των ερυθρών και των λευκών αιμοσφαιρίων στην κυκλοφορία και στην ενδοθηλιακή κυτταρική επιφάνεια, αποτρέποντας έτσι τα λευκά αιμοσφαίρια του αίματος να προσκολλώνται με τα συγκολλητικά μόρια .

Σχήμα 2

Με άλλα λόγια, ένα από τα πρώτα βήματα στην αθηροσκλήρωση, η είσοδος των μονοκυττάρων στον έσω χιτώνα, είναι αποκλεισμένη, όταν ο γλυκοκάλυκας είναι πλήρως ανέπαφος 17. Μόνο όταν η μάζα του γλυκοκάλυκα έχει μειθυεί, μπορούν τα μονοκύτταρα και τα Τ-κύτταρα να δεσμεύουν τα συγκολλητικά μόρια και να βρουν το δρόμο τους προς τον εσωτερικό χιτώνα. Οι περιοχές τυρβώδους ροής είναι πιο επιρρεπείς σε αθηροσκλήρωση, επειδή η μάζα του γλυκοκάλυκα μειώνεται σε αυτές τις περιοχές 18. Είναι γνωστό ότι η υψηλή σε λιπαρά δίαιτες (τα οποία αυξάνουν το ρυθμό σχηματισμού οξειδωμένης LDL) μπορεί να προκαλέσουν τη μείωση του μεγέθους και της μάζας του γλυκοκάλυκα18, όπως κάνουν και οι κυτοκίνες που προκαλούν φλεγμονή19.
Από την φυσιολογική σκοπιά, η μείωση του γλυκοκάλυκα σε μέγεθος και μάζα σαν απόκριση στον τραυματισμό του ή σε φλεγμονή , έχει νόημα.
Η καταστροφή του γλυκοκάλυκα επιτρέπει την είσοδο των λευκών αιμοσφαιρίων από την κυκλοφορία   στο φλεγμαίνοντα ιστό και, επομένως, αρχίζει η διαδικασία της,  επούλωσης η οποία είναι η καταστροφή και η αποβολή των  ξένων ουσιών.
Οι συνήθεις διατροφικές λεκτίνες είναι ισχυροί διεγέρτες των φλεγμονωδών κυτοκινών των λευκών αιμοσφαιρίων 20, 21. 
Οι λεκτίνες από τις φακές, φασόλια, μπιζέλια και σιτάρι αυξάνουν την παραγωγή φλεγμονωδών κυτοκινών (IL-12, IL-2, και ΙΝΓγ). 
Η λεκτίνη του σιταριού (WGA) διεγείρει επίσης την παραγωγή δύο άλλων φλεγμονωδών κυτοκινών τις (TNFa και IL-1β) 21 που αυξάνουν την αθηροσκληρωτική διεργασία. 
Κατά συνέπεια, αν οι διαιτητικές λεκτίνες φθάσουν στη κυκλοφορία του αίματος άθικτες, όπως έχουν δείξει προηγούμενες μελέτες σε ανθρώπους και ζώα, υπάρχει μια υψηλή πιθανότητα προσβολής και απόπτωσης του γλυκοκάλυκα , αυξάνοντας έτσι την είσοδο των μονοκυττάρων στον έσω χιτώνα και συμβάλλοντας στο σχηματισμό των λιπαρων ραβδώσεων.
Λόγω της ισχυρής φλεγμονώδους φύσης τους, οι διαιτητικές λεκτίνες έχουν τη δυνατότητα της προώθησης και της επιτάχυνσης της αθηροσκλήρωσης σε όλα τα στάδια της νόσου, όπου οι φλεγμονώδεις κυτοκίνες είναι λειτουργικές. 
Θα θυμάστε ότι ένα από τα θανατηφόρα βήματα που εμπλέκονται στη διαδικασία της αθηρωμάτωσης είναι η ρήξη του ινώδους κάλυκα και ο σχηματισμός  θρόμβου του αίματος. 
Τα ένζυμα που ονομάζονται εξωκυττάριες μεταλλοπρωτεϊνασες (MMPs) και  εκκρίνονται από τα λευκά αιμοσφαίρια και άλλα κύτταρα εντός της πλάκας, είναι γνωστό ότι προκαλούν τη διάλυση του κολλαγόνου και του ελαστικού ιστού εντός της ινώδους κάψας.
Κατά συνέπεια, οποιοσδήποτε διαιτητικός ή περιβαλλοντικός παράγοντας που διευκολύνει τη σύνθεση των MMPs δεν είναι ένα καθόλου καλό  για όσους πάσχουν από καρδιαγγειακή νόσο. 
Λοιπόν μαντέψτε: Οι Λεκτίνες από σιτάρι, WGA22 και οι λεκτίνες από κόκκινα φασόλια (kidney beans), PHA23, προκαλούν σε καλλιέργειες ιστών λευκών αιμοσφαιρίων την αύξηση  της  παραγωγής των  ΜΜΡ τους. " 

Η λεκτίνη του σίτου , επίσης γνωστή ως συγκολλητίνη φύτρου σίτου (WGA), είναι εξαιρετικά επιλεκτική σε ό, τι προσδένεται (η λέξη select & lectin μοιράζονται την ίδια ετυμολογική ρίζα), και έχει υψηλή χημική συγγένεια με ορισμένα βιομόρια, που συνθέτουν το γλυκοκάλυκα όπως την- n -ακετυλο-γλυκοζαμίνη και το σιαλικό οξύ – με αποτέλεσμα η σύνδεση μεταξύ της λεκτίνης και της καταστροφής του γλυκοκάλυκα ναναι προφανής. Ακριβώς όπως οι λεκτίνες δεσμεύονται στον ολισθηρό βλεννογόνο του γλυκοκάλυκα στα έντερα, συμβάλλοντας στην γνωστή γαστρεντερική τοξικότητα τους, από τη στιγμή που μπαίνουν στην  συστημική κυκλοφορία του αίματος, μπορούν επίσης να συνδεθούν με τον ολισθηρό γλυκοκάλυκα της επένδυση των αρτηριών, με αποτέλεσμα την βλάβη και την επακόλουθη φλεγμονή που σχετίζεται με την αθηροσκλήρωση.
Σύμφωνα με τον Cordain, ένας άλλος τρόπος με τον οποίο η συγκολλητίνη του φύτρου σίτου συμβάλλει στό τελικό και θανατηφόρο βήμα στην αθηροσκλήρωση, είναι μέσω της συγκόλλησης δηλαδή " προκαλεί συγκόλληση, όπως η κόλλα," με άλλα λόγια, σχηματίζοντας ένα θρόμβο.
Σύμφωνα με τον Cordain: 

Αναπόσπαστο τμήμα για το σχηματισμό θρόμβων είναι τα αιμοπετάλια , τα οποία κυκλοφορούν στο αίμα.
Τα αιμοπετάλια συνήθως ενεργοποιούνται όταν έρχονται σε επαφή με το κολλαγόνο από ένα κατεστραμμένο αιμοφόρο αγγείο.
Η λεκτίνη WGA προκαλεί άμεσα την ενεργοποίηση των αιμοπεταλίων και αυξάνει ισχυρά τη συσσωμάτωση τους 24. 
Ως εκ τούτου, η κατανάλωση σιτηρών ολικής αλέσεως είναι σημαντικός παράγοντας λέπτυνσης και καταστροφής της ινώδους κάψας, καθώς και στο σχηματισμό του μοιραίου θρόμβου.
 
Η ικανότητα των λεκτινών να προκαλούν τη συσσώρευση των κυττάρων στο πλάσμα είναι γνωστή. 
Αν η λεκτίνη του σίτου μπορεί να συμβάλει τόσο στη φλεγμονή στα τοιχώματα των αρτηριών, οσο και  να προκαλέσει τη συσσώμάτωση και την πήξη του αίματος, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μπορεί επίσης να συμβάλει στην Νο1 αιτία του θανάτου στον δυτικό κόσμο. 
Υπάρχει επίσης η πιθανότητα το ανοσοποιητικό σύστημα να ανταποκρίνεται στην παρουσία πρωτεϊνών του σίτου με την παραγωγή αντισωμάτων που αντιδρούν εγκάρσια με το καρδιαγγειακό ιστό, προκαλώντας φλεγμονή του μυοκαρδίου, δηλαδή μυοκαρδίτιδα. Η μυοκαρδίτιδα στην πραγματικότητα έχει εντοπιστεί σαν πιθανή αιτία της αυτοάνοσης μυοκαρδίτιδας σε μια μειοψηφία των ασθενών με κοιλιοκάκη.1
Τελικά, οι θεμελιώδεις φλεγμονώδεις ιδιότητες του σιταριού, καθώς και οι δυσμενείς ενδοκρινικές αλλαγές  σχετίζονται με την κατανάλωση δημητριακών  γενικά π.χ. 
Η αύξηση και η αντίσταση στην ινσουλίνη,η αντίσταση στη λεπτίνη, η απορύθμιση της γκρελίνης , καθιστούν μη ρεαλιστικό ότι το σιτάρι θα μπορεί να έχει συνολική ευεργετική επίδραση στην καρδιαγγειακή υγεία . 
Αλλά, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι πολλές τροφές χωρίς γλουτένη που περιέχουν πατάτα και ρυζι, επίσης περιέχουν λεκτίνες που έχουν λειτουργικές και δομικές ιδιότητες που μοιάζει με εκείνη του λεκτίνη σιταριού . 
Αυτές οι "χιτίνο-δεσμευτικές" λεκτίνες, όπως είναι γνωστές, βρίσκονται επίσης στην ντομάτα και το κριθάρι. 
Λοιπόν, τι τρώμε; 
Ένα τέτοιο θέμα είναι αδύνατο να απαντηθεί γενικά, αλλά ένας καλός τρόπος να ξεκινήσει κανείς είναι να σταματήσει τη διατροφή με βάση το σιτάρι και να περιορίσει τα  δημητριακά έως οτου γυάσει σε  πλήρη αποφυγή των δημητριακών , το επόμενο καλύτερο βήμα. 


πηγη

Επιμέλεια
Χρ. Μπλάνας
Χημ.Μηχ/κος 

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
 
¹ Andrea Frustaci, Lucio Cuoco, Cristina Chimenti, Maurizio Pieroni, Giuseppina Fioravanti, Nicola Gentiloni, Attilio Maseri, Giovanni Gasbarrini. Celiac disease associated with autoimmune myocarditis. Circulation. 2002 Jun 4;105(22):2611-8. PMID: 12045166